Hekim ayrıntılı soruşturmasının (anamnez) ardından ayakların muayenesine geçer. İlk adım ayak ve ayak bileğinin dışarıdan görünümüdür. Ayaklarda çeşitli nedenlerle şişlikler olabilir. Oldukça sık görülen bu durumda şişliğin nedenini ortaya koymak için önce gözle başlayan sonra diğer muayene yöntemleriyle tamamlanan bir dizi araştırma yapmak gerekir.

Hastanın yürüme tarzı dikkatle gözlenir. Yürüme ayak hastalıklarının aynasıdır. Hatta birçok hastalık bilgisayarlı bir sistem olan “yürüme analiziyle“ rahatlıkla anlaşılabilir. Yere basma veya adım atma şekli birçok hastalığın yansıması olarak değerlendirilmelidir.
Bir başka değerlendirme; yürümede, yere basmada ayaklarımızla bütünleşen ayakkabının muayenesidir. Aynı şekilde ayakkabılar da ayak sorunlarını bize yansıtan bir aynadır. Bu amaçla ayakkabının daha fazla aşınan bölgeleri incelenmeli, ayakkabıyı deforme eden neden dikkatle değerlendirilmelidir. 
 

Muayenenin ikinci aşaması ayakta bazı özel noktalara elle dokunulmasıdır.(Palpasyon) Ayak tabanındaki kavisler, parmaklar, kemikler, eklemler, adale dokusu bu amaçla incelenmelidir. Muayenedeki diğer aşama ayak bileği eklemlerin hareket kabiliyetini bir açıölçerle ölçmektir. Ayak bileğinin 4 farklı hareketi böylece değerlendirilmelidir. Bazı hastalıklarda bu hareketlerin bir yöne doğru veya tüm yönlerde sınırlanması söz konusu olup bu kısıtlılık hastalığa özgün ipuçları elde etmemizi sağlayacaktır.

Bir başka muayene nörolojik muayenedir. Ayakta bulunan topuk üstündeki tendona özel muayene çekiciyle vurarak (Aşil refleksi) refleksler değerlendirilir. Ayakta duygu kusurları, tabandaki cildin çizilmesiyle yapılan diğer muayeneler gibi bir dizi inceleme yapılır. Ayak ve ayak bileğinde bulunan adalelerin gücü el yardımıyla ölçülür ve sonuçlar daha ilerdeki sonuçlarla karşılaştırmak için hastanın dosyasına kaydedilir.

Muayeneler tamamlanınca tanıya varmada bazı yardımcı yöntemlere gereksinim duyulabilir. Bu amaçla, ayak röntgeni çekilir. Gerekirse tomografi, emar gibi daha detaylı tetkikler istenebilir. Daha sonra ayaktaki hastalığa ait belirtileri yansıtabilen laboratuar analizleri yapılabilir. Ayağa doğru giden sinirlerde olabilecek sıkışmaların varlığı ve bu sorunun kaynağı hakkında bilgi verecek bir diğer tanı yöntemi de kas ve sinirlerin elektrosudur (EMG).